Oudheidkundig museum
Wat is nu een vleeshuis? In de late middeleeuwen konden lieden met het zelfde ambacht zich verenigen in gilden. Zo’n ambacht was onderworpen aan strenge regels. Zo mochten de beenhouwers slechts hun waren verkopen in een daarvoor bestemd vleeshuis. Het eerste vleeshuis werd hier gebouwd in 1293. Het was een groot gebouw, dat ook als schepenhuis, rechtszaal en gevangenis dienst deed. Tegen 1460 was het echter bouwvallig. Fillips de Goede, hertog van Bourgondië en officieel heer van Dendermonde, gaf toen de toestemming om het oude Vleeshuis af te breken en op dezelfde plaats een nieuw te bouwen.
Het gebouw bleef voor meer dan alleen vlees gebruikt worden. De eerste verdieping was de gildekamer van het Sint-Jorisgilde, het gilde der kruisboogschutters. De zolder werd gebruikt door de rederijkerskamer, een soort middeleeuwse hobbyclub voor schrijvers en dichters. Verder deed het dienst als lakenhalle, schepenhuis, vierschaar en gevangenis. Er is dus heel wat geschiedenis door dit gebouw gepasseerd. In 1715 was het gedaan met de pret: Oostenrijkse en Nederlandse soldaten namen namelijk de bovenste twee verdiepingen in gebruik.
In 1862 verdwenen de laatste 'vleesbanken' en werd de ruimte omgevormd tot een overdekte groentemarkt. Toen stond er nog een monumentale trap die recht naar de eerste verdieping leidde, waar de hoofdwacht gelegerd was. Toen zowel de wacht als de groentemarkt vertrok nam de muziekschool daar haar intrek. Op het einde van de 19e eeuw werd het gebouw grondig gerestaureerd door Edouard Bouwens. Weg met die buitentrap! De muziekschool keerde in 1899 terug en de oudheidkundige kring vestigde haar collectie op de eerste verdieping. Vanaf dan fungeert het Vleeshuis als oudheidkundig museum. In 1914 ontsnapte het op het nippertje aan het Duitse leger en werd daarna nog eens gerestaureerd. In 1943 werd het als monument beschermd.
In het huidige Vleeshuismuseum wandelen de bezoekers doorheen de geschiedenis van Dendermonde, met als startpunt de prehistorie en als eindpunt het opdoeken van het ancien régime.
Bijzondere vondsten
Op de zolderverdieping vind je onze grootste blikvanger: het ca. 28.000 jaar oude, bijna intacte geraamte van een mammoet! Deze 'oudste inwoner' is samengesteld uit het botmateriaal van meerdere mammoeten, gevonden bij zandontginningen in de Sint-Onolfspolder in 1968.
Een andere uitzonderlijke archeologische vondst was de houten ‘scheepskop’ die dateert uit de vroege Middeleeuwen. Verder vind je nog vondsten uit de steentijd, bronstijd, ijzertijd én de Romeinse periode. Kinderen kunnen bij onze installatie interactief kennismaken met archeologie.
Lokale geschiedenis
Op de eerste verdieping gaat het verhaal verder. Dendermonde wordt een vestingstad en een centrum voor handwerklieden. In deze ruimte worden kanonnen afgewisseld met sierlijk glaswerk.
Op het gelijkvloers bewaren we enkele relicten van het lokale gildeleven en de ommegangen. Heb je nog nooit gehoord van de knaptand of het paard zonder staart? Kom hier dan gerust kennismaken.
